Tuần 79: (Tuần 4 phần Tân Ước) Thư Ga-lát

I. TỔNG QUÁT

1. Nội dung: Thư Ga-lát

Đối tượng của thư Ga-lát là những Kitô hữu gốc ngoại giáo (x. 4,8; 5,2-3; 6,12-13). Thánh Phaolô đã giúp họ tin vào Chúa Kitô nhưng không bao lâu sau khi ngài rời Ga-lát, các Kitô hữu gốc Do thái đến và nói với họ rằng muốn làm người Kitô hữu tốt thì trước hết phải là người Do thái tốt bằng cách chịu phép cắt bì và tuân giữ luật Tora. Lập luận này chạm đến điều cốt lõi trong đức tin Kitô giáo và làm cho các Kitô hữu hoang mang.

Nghe tin về nỗi hoang mang này, thánh Phaolô đã viết thư để trấn an và khẳng định chân lý đức tin : “Không có Tin Mừng nào khác đâu nhưng chỉ có một vài kẻ phá rối anh em và muốn làm xáo trộn Tin Mừng của Đức Kitô đó thôi. Nhưng nếu có ai, kể cả chúng tôi hoặc một thiên thần nào từ trời xuống, loan báo cho anh em Tin Mừng khác với Tin Mừng anh em đã lãnh nhận, thì xin Thiên Chúa loại trừ kẻ ấy đi!”

2. Lược đồ tổng quát

1,1-10 Lời chào và dẫn nhập
1,11 – 2,21 Phaolô, Tin Mừng của ngài, và Phêrô
3,1 – 4,31 Giáo thuyết
5,1 – 6,10 Khuyên nhủ
6,11-18 Kết luận

II. THÁNH PHAOLÔ VÀ TIN MỪNG NGÀI RAO GIẢNG

1. Thánh Phaolô đã đón nhận Tin Mừng như thế nào? (1,11-17)

Thánh Phaolô nhắc lại gốc gác Do thái cũng như lối sống của ngài trước khi có kinh nghiệm trên đường đi Damas. Ngài là người nhiệt thành với các truyền thống của cha ông và hăng say bắt bớ, tiêu diệt Hội Thánh của Chúa. Thế nhưng cũng như trong trường hợp của tiên tri Gieremia (1,5) và Isaia (42,1), Thiên Chúa đã chọn Phaolô và trao cho ngài một nhiệm vụ đặc biệt. Chúa đã tỏ cho Phaolô biết Đức Giêsu – Con của Người để Phaolô đi rao giảng Tin Mừng cho dân ngoại. Ngay sau đó, Phaolô đã sang Ả Rập để giảng đạo.

Thánh Phaolô khẳng định rằng “Tôi là Phaolô, Tông đồ không phải do loài người, cũng không phải nhờ một người nào, nhưng bởi Đức Giêsu Kitô và Thiên Chúa là Cha, Đấng đã cho Người từ cõi chết trỗi dậy… Không có ai trong loài người đã truyền lại hay dạy cho tôi Tin Mừng ấy nhưng là chính Đức Giêsu Kitô đã mạc khải” (1,1.12). Đối chiếu với những đoạn thư khác, vd. 1Cor 15,3, nên hiểu rằng Phaolô không có ý phủ nhận vai trò của truyền thống và huấn quyền trong Giáo Hội, nhưng muốn nhấn mạnh đến mạc khải mà Thiên Chúa ban cho ngài và giúp các tín hữu xác tín vào lời ngài rao giảng.

2. Ba lần gặp gỡ thánh Phêrô

Lần gặp gỡ thứ nhất (1,18-24): Khoảng ba năm sau khi trở lại với Chúa, Phaolô đã lên Giêrusalem để gặp Kêpha (Phêrô). Nhiệm vụ lớn nhất của Phaolô trong chuyến đi này là thuyết phục thánh Phêrô rằng ngài đã thực sự trở lại với Chúa Kitô và đang hăng say loan báo Tin Mừng của Chúa.

Lần gặp gỡ thứ hai (2,1-10): 14 năm sau cuộc viếng thăm lần thứ nhất, Phaolô lại lên Giêrusalem cùng với Barnaba và Titô. Kết quả của cuộc gặp gỡ này là các vị lãnh đạo đã bắt tay Phaolô và Barnaba để tỏ dấu hiệp thông; đồng thời có sự phân chia công việc: Phaolô lo cho dân ngoại, còn Phêrô và các vị lãnh đạo tại Giêrusalem lo cho những người được cắt bì.

Lần gặp gỡ thứ ba (2,11-21): Sau lần gặp gở thứ hai (sau năm 50) và trước khi viết thư Ga-lát (khoảng năm 55), thánh Phaolô còn gặp thánh Phêrô vào một dịp khác. Phêrô đến Antiochia và dùng bữa với những Kitô hữu gốc dân ngoại, nhưng khi có những Kitô hữu Do thái từ Giêrusalem đến thì ngài lại tránh né. Thái độ này đã có ảnh hưởng xấu đến nhiều người khác. Vì thế Phaolô đã lên tiếng phê phán. Các câu 2,15-21 trình bày nội dung chính yếu mà thư Ga-lát muốn nhấn mạnh: chúng ta được nên công chính nhờ tin vào Đức Giêsu Kitô chứ không phải nhờ tuân giữ Lề luật.

III. TỰ DO ĐÍCH THỰC

Đức Giêsu Kitô làm cho ta trở thành những con người tự do (2,4), nhưng tự do không có nghĩa là buông thả nhưng là “lấy đức mến mà phục vụ lẫn nhau” (5,13). Lập luận của Phaolô là: trước khi Chúa Kitô đến, tất cả chúng ta đều là nô lệ cho thế gian và những đòi hỏi của Lề luật (4,21-31). Nhưng khi Đức Giêsu chấp nhận cái chết mà chính Lề luật lên án và sau đó ngài được Thiên Chúa cho sống lại, thì hiển nhiên Đức Giêsu là người làm đẹp lòng Thiên Chúa nhất. Nói cách khác, khi cho Đức Giêsu sống lại từ cõi chết, Thiên Chúa đã hủy bỏ Lề luật và ban cho ta sự tự do mới. Trong Đức Kitô, điều quan trọng không phải là cắt bì hay không cắt bì nhưng là “đức tin hành động nhờ đức ái” (5,6) và “lấy đức mến mà phục vụ lẫn nhau” (5,13).

Trong thực tế, làm thế nào để phục vụ? Thánh Phaolô dùng hình ảnh “xác thịt” và Thần Khí” để giải thích: “Hãy sống theo Thần Khí và như vậy, anh em sẽ không còn thoả mãn những đam mê của tính xác thịt nữa” (5,16). Để cụ thể hoá, Phaolô liệt kê những hành động phải tránh (5,19-21) và những hành động phải làm (5,22-23). Đây là những chỉ dẫn cụ thể không chỉ cho các tín hữu Ga-lát nhưng còn cho các Kitô hữu ở mọi thời đại.

(Audio: Anh Tuấn)